বিজ্ঞান
নৱম শ্ৰেণীৰ বিজ্ঞান
অধ্যায়ঃ 1
আমাৰ চাৰিওকাষৰ বস্তুবোৰ
.jpeg)
প্ৰশ্নাৱলী - 1 (Page No 3)
1. তলৰ কোনবোৰ পদাৰ্থ?
চকী , বায়ু , প্ৰেম , গোন্ধ , ঘৃণা , বাদাম , চিন্তা , ঠাণ্ডা , ঠাণ্ডা-পানীয় , সুগন্ধি দ্ৰৱ্যৰ সুবাস
উত্তৰঃ চকী, বায়ু, বাদাম, ঠাণ্ডা পানীয়, সুগন্ধি দ্ৰৱ্যৰ সুবাস
2. তলৰ পৰ্যবেক্ষণটোৰ কাৰণ দৰ্শোৱা
উত্তপ্ত অৱস্থাত থকা বস্তুৰ গোন্ধ কেইবা মিটাৰ দূৰৰ পৰা পোৱা যায়। কিন্তু ঠাণ্ডা বস্তুৰ গোন্ধ পাবলৈ ওচৰলৈ যাব লাগে।
উত্তৰঃ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ হ'লে পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ গতিশক্তি আৰু ব্যাপনৰ মাত্ৰা বাঢ়ে। সেয়ে গৰম বস্তুৰ গোন্ধ কেইবা মিটাৰ দূৰৰ পৰা পোৱা যায়।কিন্তু ঠাণ্ডা বস্তুৰ গোন্ধ পাবলৈ ওচৰলৈ যাব লাগে।
3. এজন ডুবাৰুৱে সাতোঁৰাৰ সময়ত পুখুৰীৰ পানী ফালি সোমাই যাব পাৰে । পদাৰ্থৰ কি ধৰ্মৰ ভিত্তিত এইটো সম্ভৱ?
উত্তৰঃ পানীৰ কণিকাবোৰৰ মাজত যথেষ্ট ব্যৱধান আছে আৰু ইহঁতৰ আকৰ্ষণ বল কম হোৱাৰ বাবে এজন ডুবাৰুৱে সাতোঁৰাৰ সময়ত পুখুৰীৰ পানী ফালি সোমাই যাব পাৰে।
4. পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ বৈশিষ্ট্যবিলাক লিখা।
উত্তৰঃ পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ হ'ল -
ক) পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ মাজত ব্যৱধান আছে।
খ) পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰ অনবৰতে গতি কৰি থাকে।
গ) পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ মাজত আকৰ্ষণ বল আছে।
প্ৰশ্নাৱলী - 2 (Page No 6)
1. পদাৰ্থৰ প্ৰতি একক আয়তনৰ ভৰৰ পৰিমাণকে ঘনত্ব বোলে। (ঘনত্ব=ভৰ/আয়তন)। তলৰ পদাৰ্থবোৰ ঘনত্বৰ উৰ্দ্ধক্ৰমত সজোৱা— বায়ু, চিমনিৰ পৰা ওলোৱা ধোঁৱা, মৌ, পানী, চকমাটি, কপাহ আৰু লো।
উত্তৰঃ
2. (a) পদার্থ বিভিন্ন অৱস্থাৰ বৈশিষ্ট্যবােৰৰ পার্থক্য দেখুৱাই এখন তালিকা কৰা।
উত্তৰঃ
কঠিন পদার্থ
(i) নির্দিষ্ট চাপ আৰু উষ্ণতাত আকাৰ আয়তনৰ মান নির্দিষ্ট থাকে
(ii) ইয়াৰ আকাৰ সহজে পৰিৱৰ্তন কৰা নাযায়।
(iii) প্রচণ্ড চাপ প্রয়ােগ কৰিলেও আয়তনৰ তাৰতম্য নঘটে।
(iv) এইবােৰ বিয়পি নপৰে
তৰল পদাৰ্থ
(i) নির্দিষ্ট চাপ আৰু উষ্ণতাত নির্দিষ্ট আয়তন আছে। কিন্তু নির্দিষ্ট আকাৰ নাই।
(ii) যি পাত্ৰত ৰখা সেই পাত্ৰৰ আকাৰ ধাৰণ কৰে।
(iii) সাধাৰণ চাপত ইয়াৰ আয়তনৰ কোনাে তাৰতম্য নঘটে।
(iv) এটা স্থানৰপৰা আনটো স্থানলৈ বৈ ।
গেছীয় পদাৰ্থ
(i) কোনাে নির্দিষ্ট আকাৰ আয়তন নাই।
(ii) যি পাত্ৰত ৰখা হয়, সেই পাত্ৰৰ আকাৰ আকৃতি ধাৰণ কৰে।
(iii) এইবােৰক চাপ প্রয়ােগ কৰি অধিক সংকুচিত কৰিব পাৰি।
(iv) ই সােনকালে এটা স্থানৰ পৰা আনটো স্থানলৈ যায়
(b) তলৰ বিষয় বিলাকৰ ওপৰত মন্তব্য দিয়া 一
দৃঢ়তা (rigidity), সংকোচনশীলতা (compressibility), প্ৰবাহীতা (fluidity), আকাৰ (shape), গতিশক্তি (kinetic energy) আৰু ঘনত্ব (density)।
উত্তৰঃ- দৃঢ়তাঃ বাহ্যিক বল প্ৰয়োগ কৰিলেও পদাৰ্থই নিজৰ আকৃতি সলনি নকৰা ধৰ্মকে দৃঢ়তা বোলে।
সংকোচনশীলতাঃ চাপ প্ৰয়োগ কৰি পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ ব্যৱধান কম কৰিব পৰা ধৰ্মটোক সংকোচনশীলতা বোলে। জুলীয়া আৰু গেছীয় পদাৰ্থই সংকোচনশীলতা দেখুৱাই।
প্ৰবাহীতাঃ জুলীয়া পদাৰ্থবোৰ বৈ যাব পাৰে, আকাৰ সলাব পাৰে ইয়াকে প্ৰবাহীতা বোলে।
আকাৰঃ স্পষ্ট পৰিসীমাত নিৰ্দিষ্ট আকৃতি আৰু আয়তনকে আকাৰ বোলে।
গতিশক্তিঃ গতিশীল অৱস্থাত কণিকাৰ সৈতে জড়িত শক্তিক গতিশক্তি বোলে। উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ লগে লগে গতিশক্তিও বৃদ্ধি হয়।
ঘনত্বঃ প্ৰতি একক আয়তনত থকা ভৰক পদাৰ্থৰ ঘনত্ব বোলে।
3. কাৰণ দৰ্শোৱা 一
(a) কোনে এটা বন্ধ পাত্ৰত গেছ ৰাখিলে সেই গেছ পাত্ৰটোৰ সকলো অংশ অধিকাৰ কৰে।
উত্তৰঃ- ইয়াৰ কাৰণ হ’ল 一 গেছীয় পদাৰ্থৰ কণিকাবোৰৰ মাজত আকৰ্ষণ শক্তি নিম্নতম (একেবাৰে কম) হোৱাৰ বাবে পাত্ৰ এটাত গেছ ৰাখিলে সেই গেছে পাত্ৰটোৰ সকলো অংশ অধিকাৰ কৰে।
বা
গেছীয় পদাৰ্থৰ অনুসমূহৰ মাজত আকৰ্ষণ বল খুব কম আৰু অনুসমূহে য'তে ত'তে খুব বেগত ঘুৰি ফূৰে।
b) ধাৰক পাত্ৰৰ বেৰত গেছে চাপ দিয়ে।
উত্তৰঃ- গেছীয় অৱস্থাত কণিকাবোৰে যাদৃচ্ছিক ভাৱে তীব্ৰ বেগত ঘূৰি ফুৰিব পাৰে। এনেকুৱা চলনৰ বাবে কণিকাবোৰে পৰস্পৰক খুন্দা মাৰে আৰু ধাৰক পাত্ৰৰ বেৰতো খুন্দা মাৰে আৰু খুন্দাৰ ফলত ধাৰক পাত্ৰৰ বেৰত চাপৰ সৃষ্টি হয়। এইয়ে গেছৰ চাপ।
c) কাঠৰ টেবুল এখনক কঠিন পদাৰ্থ বুলিব পাৰি।
উত্তৰঃ- কাৰণ কাঠৰ টেবুল এখনৰ নিৰ্দিষ্ট আকাৰ আৰু আয়তন আছে। লগতে টেবুলখন দৃঢ় আৰু সংকোচন নঘটে।
বা
কাঠৰ কণিকাবোৰ স্থিৰ আৰু কাঠৰ নিৰ্দিষ্ট আয়তন আৰু আকৃতি আছে। সেইবাবে কাঠেৰে তৈয়াৰী টেবুল এখনক কঠিন পদাৰ্থ বুলি ক'ব পাৰি।
d) বায়ুত আমাৰ হাতখন সহজতে ঘূৰাব পাৰো কিন্তু কাঠ এডোখৰৰ মাজেৰে ঘূৰাবলৈ এজন কেৰাটে বিশেষজ্ঞৰ প্ৰয়োজন।
উত্তৰঃ- কাৰণ বায়ু কণিকাৰ মাজত আকৰ্ষণ বল কম লগতে কণিকাবোৰৰ মাজত ব্যৱধান বেছি সেইকাৰণে সহজতে হাত ঘূৰাব পাৰো।
আনহাতে, কাঠ এডোখৰৰ মাজেৰে হাতখন ঘূৰাবলৈ এজন কেৰাটে বিশেষজ্ঞৰ প্ৰয়োজন। কাৰণ কাঠৰ কণিকাবোৰৰ মাজত আকৰ্ষণ বেছি আৰু কণিকাবোৰ টানকৈ বান্ধ খাই থাকে।
বা
গেছীয় পদাৰ্থৰ অনুসমূহৰ মাজৰ আকৰ্ষণী বল খুব কম। কিন্তু কঠিন পদাৰ্থৰ অনুসমূহৰ মাজত আকৰ্ষণী বল খুব বেছি।
8. কঠিন পদাৰ্থৰ তুলনাত জুলীয়া পদাৰ্থৰ ঘনত্ব কম। কিন্তু দেখিছানে বৰফ পানীত ওপঙে, কিয় বাৰু?
উত্তৰঃ- কাৰণ পানীৰ কণিকাবোৰ গোট মাৰি বৰফ সৃষ্টি হয়, যদিও বৰফৰ কণিকাবোৰৰ মাজত বহুতো খালী ঠাই থাকি যায়। যাৰ ফলত বৰফৰ ঘনত্ব কম হয় আৰু পানীত ওপঙে।
বা
বৰফ পানীত ওপঙে কাৰণ বৰফৰ ঘনত্ব জুলীয়া পানীতকৈ কম। কাৰণ পানীৰ তুলনাত বৰফৰ ভৰতকৈ আয়তনৰ পৰিমাণ বেছি হয়।
Page 10
4. গৰম চাহ বা গাখীৰ কাপত লৈ খোৱাতকৈ প্লেটত লৈ খোৱা সহজ কিয়?
উত্তৰঃ পৃষ্ঠকালি বাঢ়িলে বাষ্পীভৱনৰ মাত্ৰা বাঢ়ে। কাপতকৈ প্লেটৰ পৃষ্ঠকালি বেছি বাবে প্লেটত গৰম চাহ ললে সোনকালে ঠাণ্ডা হয়। সেয়ে গৰম চাহ বা গাখীৰ কাপত লৈ খোৱাতকৈ প্লেটত লৈ খোৱা সহজ।
